Dietetyczne wsparcie w miłości - właściwy model żywienia
Zachowania seksualne u psów skupiają się przede wszystkim na instynktownym popędzie, prowadzącym do rozmnażania, w celu zapewnienia przetrwania własnego, jak i całego gatunku. Instynktowna chęć i potrzeba kopulacji, wynikająca z głębokich uwarunkowań ewolucyjnych i rozwojowych, rozwija się już we wczesnym okresie życia, choć początkowo pies nie jest w pełni świadom własnych zachowań. Impulsy seksualne, będące formą dążenia do prokreacji nasilają się w czasie intensywnego dojrzewania i utrzymują, stanowiąc ważny aspekt fizjologiczny, przez większość życia czworonoga.
Powszechnie wiadomo, że reprodukcja jest szczególnie istotna dla przetrwania gatunku, dlatego też od wielu lat prowadzone są liczne badania dotyczące zachowań seksualnych psów. Coraz częściej jednak, obserwacje dotyczą nie fizjologicznych aspektów prokreacji, a kwestii odbierania przez psa wrażeń zmysłowych i odczuwania bodźców sensualnych, towarzyszących kopulacji. To, czy psy odczuwają przyjemność z seksu niezmiennie intryguje, fascynuje, zachęcając do dalszych badań.
Niezależnie od przyczyn pobudzających do podejmowania zachowań seksualnych, ani tym bardziej od istnienia lub nie ich sensualnego efektu wow, fakt jest taki, że psy instynktownie poszukują okazji do spółkowania. Dążą do zbliżeń na tyle chętnie, że teoria, jakoby ewolucja musiała w jakimś stopniu uczynić prokreację przyjemną wydaje się wyjątkowo słuszna.
Zachowania seksualne – to warto wiedzieć
Pierwsza ruja u suk występuje zwykle od szóstego do dwunastego miesiąca życia. Istnieje pewna zależność związana z wiekiem i gabarytami zwierzęcia, zakładająca, że samice ras małych i miniaturowych wchodzą w okres rui nieco wcześniej niż dłużej dojrzewające przedstawicielki ras dużych i olbrzymich. Nagły wzrost poziomu hormonów steroidowych, estrogenów, a także dojrzewanie pęcherzyków w jajnikach stanowią typowy zwiastun zbliżającego się stadium gotowości do krycia. Gdy pojawia się dodatkowo zainteresowanie ze strony samca, dochodzi do zachowań prokreacyjnych, które my określilibyśmy mianem flirtowania. Przeciętnie cieczka (ruja) występuje u suk co pół roku, jednak istnieje szereg czynników, mogących wpływać na ich częstotliwość, takich jak: różnice rasowe, wpływ warunków środowiskowych, zachowań socjalnych, zmiany zachodzące wraz z wiekiem oraz przyjmowane leki.
Młody samiec, zwabiony naturalnymi feromonami wydzielanymi przez sukę w czasie rui, może dążyć do kopulacji. Już około 5 miesiąca życia, poziom testosteronu u psa jest na tyle wysoki, by zapoczątkować intensywne zachowania seksualne, choć w dużej mierze jeszcze nieukierunkowane. Pierwsze próby kopulacji pojawiają się wraz ze zwiększoną zdolnością do produkcji męskich hormonów płciowych, zwykle około 6-7 miesiąca, zaś dojrzałość płciową u samca stwierdza się nie wcześniej niż około roku. To jednak kwestia indywidualna, w szczególności w przypadku ras olbrzymich, u których gotowość do krycia może wystąpić dopiero między 15 a 24 miesiącem życia.
Przygotowanie do rozmnażania
Jak przygotować sukę i psa do krycia? Zaleca się wykonanie kilku istotnych badań oraz zabiegów, stanowiących ważny aspekt ochronny dla zdrowia zarówno matki, ojca, jak i oczekiwanego miotu. U suki, na 6 miesięcy przed planowanym kryciem przeprowadza się badania genetyczne (RTG bioder i łokci, badania oczu, serca, słuchu, tarczycy), teksty w kierunku obecności niebezpiecznej dla suki, miotu, ale i dla człowieka bakterii brucella canis oraz tzw. bakteriogram. Wówczas również przeprowadza się niezbędne szczepienia oraz profilaktyczne odrobaczenie. U samców – reproduktorów wykonuje się większość badań tak, jak u suki, uwzględniając dodatkowo ilość i jakość nasienia. W celu poprawy lub utrzymania jakości nasienia u psa zaleca się częste pobieranie go pomiędzy kryciami (dodatkowa ochrona przed problemami z prostatą) oraz uzupełnienie diety psa witaminą E i glukozaminą z wartościowych źródeł pokarmowych.
Ważnym aspektem przygotowania zarówno suki, jak i psa jest nie tylko przeprowadzenie niezbędnych badań, ale określenie i stworzenie najbardziej optymalnych warunków do efektywnego krycia. Za najlepszy moment do podjęcia próby krycia uznaje się porę wiosenną. Szczególnie gdy suka jest jeszcze bardzo młoda i ma być to jej pierwszy miot lub wręcz przeciwnie, jest już w dość mocno zaawansowanym wieku. Wówczas cykle samicy są zwykle bardziej regularne. Istotnym działaniem jest również odpowiednie przygotowanie dietetyczne czworonoga, zarówno pod względem optymalizacji ilości pożywienia, jak i dostosowania jego jakości do zwiększonych, specyficznych potrzeb czworonogów.
Zdrowie, zdrowie przede wszystkim!
Najważniejsza jest właściwa kondycja suki i psa. Zwierzęta z nadwagą lub niedowagą narażone są na występowanie poważnych zaburzeń gospodarki hormonalnej, prowadzących do zmian fizjologicznych utrudniających krycie.
Skrajna otyłość oraz związane z nią powikłania u suk zwiększają ryzyko naprawdę ciężkich porodów oraz stanowią przyczynę obniżonej wydolności laktacyjnej, będącej poważnym zagrożeniem dla utrzymania i stabilnego rozwoju miotu. Niedowaga z kolei wyraźnie utrudnia zapłodnienie, obniża stopień plenności oraz redukuje do stanu zagrożenia zdrowia a niekiedy i życia masę urodzeniową szczeniąt. Z tego powodu pierwszym krokiem w zapewnieniu bezpieczeństwa suce oraz oczekiwanym maluszkom jest przywrócenie jej optymalnej kondycji fizycznej i zapewnienie powrotu do pełni sił zdrowotnych.
Właściwy model żywienia – pierwsze tygodnie ciąży
Przed rują można zastosować zabieg dietetyczny, znany jako flushing. Polega on na podawaniu pokarmu o wyższej zawartości pełnowartościowego białka i dodatkowych, bogatych i łatwo przyswajalnych źródeł energii. Ten model karmienia stosuje się także w ciągu kilku dni po kryciu. Zabieg ten ma na celu zwiększenie plenności i sprzyja zagnieżdżaniu się zarodków.
Po udanym kryciu, oczekiwana ciąża u suk trwa średnio 63 dni i dzieli się na trymestry po 21 dni każdy. W pierwszym z nich zapotrzebowanie energetyczne oraz na konkretne składniki odżywcze u zwierząt nie zmienia się znacząco, jednak w kolejnych tygodniach należy uwzględnić pewne specyficzne potrzeby. Najlepszym rozwiązaniem żywieniowym jest zatem podawanie wysokiej jakości diety bytowej, odpowiednio zbilansowanej do potrzeb pod względem zawartości wybranych składników odżywczych.
Coraz bliżej porodu – kilka istotnych zmian
W drugiej połowie ciąży wzrasta zapotrzebowanie na strawne (powyżej 80%) białko o wysokiej jakości i wartości biologicznej. Ważne, aby zawartość białka w diecie suki ciężarnej była ściśle zbilansowana z zawartością węglowodanów, której minimum ustalono w tym okresie na 23% suchej masy pokarmu. Przestrzeganie wskazanej wartości zmniejszy ryzyko zwiększonej częstości ronień, dużej śmiertelności szczeniąt oraz wystąpienia hipoglikemii u suk.
W 5 tygodniu ciąży zaczyna wzrastać zapotrzebowanie suk na wartościowe tłuszcze. Przez cały ten czas olbrzymie znaczenie ma również dostosowanie podaży witamin i składników mineralnych w pełnowartościowej karmie do szczególnego zapotrzebowania przyszłej matki. Dużą wagę warto przyłożyć do zawartości żelaza, cynku, wapnia i fosforu, witaminy A, E, B1 oraz B12, jak również do samego rodzaju surowców, stanowiących ich źródło w diecie. W tym okresie zwiększa się zapotrzebowanie energetyczne suki, dlatego zalecane jest sukcesywne zwiększanie ilości podawanego pożywienia, by odpowiadało realnym wymaganiom dietetycznym ciężarnej na poszczególnych etapach.
Najtrudniejsze za nami. Cieszmy się maluszkami!
Po porodzie warto utrzymać nie tylko ilość, ale i jakość pokarmu na poziomie określonym dla ostatnich tygodni ciąży, z uwagi na duże obciążenie organizmu procesami laktacyjnymi. Ostateczną wartość zapotrzebowania pokarmowego samicy wyznacza intensywność i poziom żywienia miotu. W tym czasie wyraźnej modyfikacji ulega częstotliwość karmienia – dzienną dawkę pokarmową suki szczennej należy bowiem rozdzielić na cztery, a nawet pięć porcji.
Pierwsze dni po porodzie wiążą się również z licznymi, głębokimi przemianami w organizmie czworonoga, dlatego w tym czasie zwiększa się rola lekkostrawnego żywienia, a wyższa wartość surowców, ich jakość oraz kontrolowane pochodzenie liczy się podwójnie.
Zdrowie szczeniąt zależy od matki
W całym tym szczególnie wyjątkowym, a jednocześnie trudnym okresie dla suki warto sięgać po takie produkty żywieniowe, które wspomogą naturalne funkcje organizmu, jednocześnie pobudzając mocno osłabiony na skutek wycieńczenia i stresu apetyt. Pobudzenie receptorów węchowych oraz kubków smakowych suki sprawi, że każdego dnia przyjmie ona niezbędną ilość składników odżywczych, co przybliży ją do szczęśliwego rozwiązania oraz znacznie szybszej i bardziej efektywnej regeneracji po porodzie.
Nie trzeba nikogo przekonywać, że prawidłowo dobrany rodzaj pokarmu i przyjęcie właściwej metody żywienia stanowi ważny aspekt zachowania zdrowia czworonoga. Szczególnie znaczenie zyskuje jednak dietoprofilaktyka w tak wymagającym okresie życia suki, jakim jest wydanie na świat szczeniąt. Wówczas bowiem wpływa ona na coś więcej niż poprawę zdrowia matki – na prawidłowy wzrost i stabilny rozwój długo oczekiwanego potomstwa.