Żywienie a zachowanie – związek, którego istnienia nie można ignorować
Właściwa dieta zawsze na znaczenie
Odpowiednio dopasowane do indywidualnych potrzeb, codzienne żywienie może w zasadniczy sposób kształtować zachowanie czworonoga. Jakość, skład i ilość podawanego pożywienia, jak i samo karmienie, jego technika i harmonogram, wpływają bowiem na dobrostan zwierzęcia w każdym wieku. Szczególne znaczenie mają one w okresie przed i bezpośrednio po odsadzeniu szczenięcia, ponieważ w tym czasie intensywnie kształtuje się jego wewnętrzny fundament odpornościowy dla zdrowia w przyszłości.
Przestrzeganie podstawowych zasad zbilansowanego żywienia, a także indywidualne dostosowanie suplementacji mikro- i makroelementów oraz niezbędnych aminokwasów przyczynia się do zachowania dobrego zdrowia, poprawę wyglądu zewnętrznego, działa wspomagająco na rozwój fizyczny i psychiczny. Co więcej, umożliwia modelowanie kierunkowe zachowań czworonogów, wspierając tym samym eliminację negatywnych zachowań.
Modelowanie zachowań – od czego zacząć?
Aby móc przedstawić specyfikę tej zależności, najpierw należy poznać kierunki, w których zachodzić może kształtowanie behawioru. Na reakcje, zachowania i towarzyszące im samopoczucie psa można wpływać na drodze modyfikacji zaburzeń behawioralnych indywidualnie zbilansowanym żywieniem lub niwelowania niepożądanych zachowań, występujących na skutek nieprawidłowego karmienia, czyli będących wynikiem błędów popełnianych przez właściciela.
Brzmi dość logicznie, czy jednak jest to tak proste, jak mogłoby się wydawać? Czy my, opiekunowie czworonogów, jesteśmy w stanie poradzić sobie z ich problemami behawioralnymi, stosując się jedynie do zasad optymalnego żywienia?
Czym w rzeczywistości będzie dla naszego psa lub kota nieprawidłowa dieta i jakich błędów możemy, a nawet powinniśmy unikać, w trosce o jego zdrowie psychofizyczne? Odpowiedź na to pytanie może okazać się jedną z najważniejszych.
Po pierwsze Premium
Naturalnym jest, że jakość diety oddziałuje na stan zdrowia, tak naszego, jak i naszych zwierząt. Dlatego, chcąc zapewnić psu lub kotu najwyższą przyswajalność niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania składników odżywczych, w pierwszej kolejności powinniśmy zawsze wybierać dobrze zbilansowaną, urozmaiconą, smakowitą, bogatą w super foods (o udowodnionych właściwościach prozdrowotnych dla określonego gatunku) karmę jakości premium.
Ma to olbrzymie znaczenie, gdyż prawidłowo stymulowany oraz właściwie odżywiony układ nerwowy, funkcjonując zgodnie z przeznaczeniem, nawet w sytuacjach wysoce stresujących dla naszego zwierzęcia będzie w stanie zadziałać celowo, kontrolując reakcje zarówno fizyczne, jak i psychiczne, a co za tym idzie również behawioralne, jego obciążonego organizmu.
Mało wartości odżywczych, dużo problemów
Karmienie dietą o niskiej jakości, ubogą w pełnowartościowe białko, przepełnioną węglowodanami i deficytową w składniki funkcjonalne, takie jak tryptofan, tyrozyna, kwasy EPA i DHA czy antyoksydanty może nie tylko generować zaburzenia behawioralne, ale również potęgować te, z którymi już boryka się nasz czworonożny przyjaciel.
Często spotykanymi składnikami karm ekonomicznych, czyli tych opartych na tanich surowcach o niskiej wartości odżywczej dla czworonoga są sztuczne barwniki i konserwanty oraz najróżniejsze substancje, mające na celu zwiększenie smakowitości gotowego produktu. Niestety, w większości przypadków [weźmy na przykład taki składnik, jak BHT (E321) lub BHA (E320)] oddziałują one w sposób negatywny na zdrowie czworonoga, a tym samym mogą przyczyniać się do niepożądanych zmian w zachowaniu.
Przykład ten tylko potwierdza, że znacznie lepszym rozwiązaniem będą karmy pełnowartościowe i uzupełniające jakości premium, jak Caniwild Premium Diet stabilizowane w sposób naturalny, z wykorzystaniem kwasu cytrynowego lub tokoferolu. Pamiętajmy również, że podstawą żywienia czworonoga (psa, a w szczególności kota) musi być mięso, najlepiej świeże i suszone w optymalnych proporcjach. W diecie psa wskazane są również wysokiej jakości dodatki węglowodanowe, z uwagi na specyfikę metabolizmu lipidów.
Wniosek nasuwa się jeden: im wyższej jakości dieta, tym lepsze wsparcie zdrowia czworonoga.
Tryptofan – ważny dodatek funkcjonalny
Do najważniejszych składników w dietoterapii zachowań należy tryptofan. W wielu publikacjach internetowych można trafić na uproszczone stwierdzenie, że u psów agresywnych należy wprowadzić dietę o zredukowanej ilości białka, jako wsparcie terapii behawioralnej. Jednak znacznie lepszy efekt uzyska się przy połączeniu diety o niższej zawartości białka, jednak wciąż pełnowartościowego i wysoce smakowitego oraz dodatkowej suplementacji tryptofanem. Okazuje się jednak, że niekiedy nawet obniżenie zawartości białka w diecie z dodatkiem tryptofanu nie jest konieczne.
Składnik ten kontroluje poziom pobudzenia, działa stabilizująco na nastrój czworonoga, zmniejsza jego nadwrażliwość na bodźce o normalnym stopniu nasilenia, jednocześnie wyraźnie redukując zachowania impulsywne. Odpowiadająca indywidualnym potrzebom zawartość tryptofanu w diecie chroni czworonoga przed zaburzeniami snu, tym samym również przed występowaniem niepożądanych zachowań, w formie nawykowych reakcji, w stanie czuwania.
Za jego cenne źródła w diecie uznaje się białka chudych mięs drobiowych jak kurczak i indyk, dziko żyjącego drobiu, podroby, ryby a także niektóre surowce zbożowe, w szczególności pszenica.
Proste składniki, które dają więcej niż można by się spodziewać
Ważne w dietoterapii zachowań lękowych i zaburzeń współżycia społecznego działanie (uspokajające i łagodzące objawy stresu) u czworonożnych pupili wykazuje składnik L-teanina, zawarty w popularnej zielonej herbacie. Podobne działanie w karmach pełnoporcjowych i uzupełniających jakości premium gwarantuje zawartość rumianku i lawendy.
Równie istotną rolę, szczególnie w przypadku dietoterapii psów lękliwych oraz z tendencjami do depresji, odgrywają odpowiednio dobrane antyoksydanty. Dodatek witaminy C i E pomoże ograniczyć występowanie uszkodzeń komórek, spowodowanych działaniem wolnych rodników oraz zwiększy ochronę funkcji poznawczych.
Warto zwrócić uwagę na zawartość L-karnityny, wykazującej działanie wspomagające funkcje mózgu oraz niezbędnych kwasów tłuszczowych n-3 EPA i DHA, najlepiej z naturalnych źródeł, takich jak tłuste ryby morskie czy kryl. Długoterminowa suplementacja EPA i DHA w smakowitej formie, a także L-karnityny oraz MCT (średniołańcuchowych triacylogliceroli) zapobiegnie ograniczeniu funkcji poznawczych oraz przyczyni się do poprawy zdolności układu nerwowego czworonoga.
Od oseska do seniora – na zdrową dietę zawsze jest pora
Na zawartość tryptofanu oraz pozostałych składników funkcjonalnych należy szczególnie zwrócić uwagę w pokarmach podawanych seniorom, u których objawy lękowe, pogorszenie nastroju i stany depresyjne często błędnie przypisuje się jedynie postępującym procesom starzenia, zapominając o tym, że wina może leżeć po stronie zubożonej diety.
Optymalna zawartość składników odżywczych w pokarmie ma olbrzymie znaczenie również w diecie suk szczennych, karmiących oraz samych szczeniąt w okresie po odsadzeniu. Podawana w pierwszych tygodniach życia psa dieta, zbilansowana do jego specyficznych potrzeb ma za zadanie stymulować prawidłowy rozwój psychiki zwierzęcia.
Mówiąc prawidłowa dieta, nie mamy na myśli jedynie pokarmu, który spożywa szczenię samodzielnie, ale również ten, który przyjmuje jego matka. Stan niedożywienia u suki szczennej może wpływać na zaburzenia socjalne miotu, w wyniku relacji opartej na zwiększonej agresji. Co więcej, wszelkie niedobory w diecie matki skutkują niskiej jakości mlekiem, które wpływa na pogorszenie odżywienia szczeniąt w okresie wzrostu i rozwoju.
Obniżony potencjał poznawczy i zaburzenie równowagi psychicznej to tylko przykłady negatywnych zmian, stwierdzanych u niedostatecznie wykarmionych szczeniąt w okresie młodzieńczym. Jak widać, prawidłowa dieta, jako warunek wykształcenia prawidłowych zachowań i dobrego zdrowia liczy się zawsze, niezależnie od wieku.
Optymalizacja diety – więcej niż niezbędna
Optymalizacja diety, zarówno pod względem jej jakości, jak i formy podawania ma również znaczenie w przypadku czworonogów wykazujących patologiczne zachowania żywieniowe, takie jak neofilia, neofobia, awersja. Wśród spaczonych modeli decyzji żywieniowych wyszczególnia się również koprofagię, a także złożony syndrom PICA, należący do oznak zaburzeń kompulsywnych. Uwzględniając wymienione modele decyzji i zachowań żywieniowych czworonogów, możemy z większą łatwością dostosować ich codzienną dietę do rzeczywistych potrzeb, wybierając zarówno właściwy rodzaj pożywienia, prawidłową formę jego suplementacji oraz sposób karmienia, stanowiący istotny element terapii zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, związanych z przyjmowaniem pokarmu.
Co więcej, podawanie karmy z pomocą zabawek interaktywnych, misek spowalniających czy mat węchowych również może okazać się przydatne, jako wsparcie pracy z psem z zaburzeniami zachowań.
Nie wolno nam zapominać również o roli kontrolowanej aktywności fizycznej oraz umiejętności prawidłowego regulowania czasu aktywności i wypoczynku. Umiejętne pobudzanie, wyciszanie oraz wykorzystywanie optymalnych form aktywności, zarówno w domu, jak i poza nim przyczyni się do wypracowania niezbędnej równowagi psychofizycznej u psa zlęknionego, z objawami depresji oraz innych zaburzeń behawioralnych.
Wiele zwierząt, wiele potrzeb, zero kompromisu
Rozważając specyficzny związek żywienia i zachowania u psów oraz kotów, należy podkreślić fakt osobniczego zróżnicowania w pobieraniu pokarmu oraz przyswajaniu potencjalnie funkcjonalnych, prozdrowotnych składników odżywczych.
Oznacza to mniej więcej tyle, że i owszem, można dietą oddziaływać na behawior zwierząt, jednakże należy uwzględnić fakt, że mechanizmy działania określonych składników w obrębie modelowania zachowań mogę się od siebie znacząco różnić. Dlatego zawsze, szukając najlepszego rozwiązania, należy kierować się informacjami, jakie posiadamy o konkretnym osobniku i jego realnych potrzebach.
Zawsze też należy przestrzegać kilku nadrzędnych zasad: zaspokajać potrzeby żywieniowe, prawidłowo bilansując codzienną dietę czworonoga oraz wszelkie próby suplementacji podejmować w porozumieniu ze specjalistą.